Ευφυΐα : επίκτητο ή έμφυτο χαρακτηριστικό ;

Είναι η ευφυΐα επίκτητη ή έμφυτη; Θεωρώ ότι δεν είναι σωστό να μετράμε τον δείκτη ευφυΐας σε ένα παιδί με τα τεστ που κυκλοφορούν. Είναι πιο αποδεκτό και δίκαιο γονείς και εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίζουμε όλα τα παιδιά με τέτοιο τρόπο ώστε να τα οδηγήσουμε να βγάλουν στην επιφάνεια όλες τις δυνατότητες τους και τα ταλέντα τους.

Ας δούμε μια ιστορία :

Ένα μικρό παιδί μεγάλωνε μαζί με τον πατέρα του. Ο πατέρας ήταν αυστηρός και πολύ επικριτικός. Δεν επιβράβευε ποτέ το παιδί και συνεχώς το κατηγορούσε. Το παιδί στο σχολείο δεν έπαιρνε καμιά πρωτοβουλία, ήταν μέτριος μαθητής αλλά δεν ενοχλούσε και κανέναν. Οι δάσκαλοι δεν του έδιναν καμία σημασία αφού δεν τους ενοχλούσε και αφού "δεν είχε πολλές δυνατότητες".....

Μια μέρα ήρθε στο σχολείο μια νέα εκπαιδευτικός. Το πάθος της για να βοηθήσει όλα τα παιδιά την οδήγησε αμέσως να παρατηρήσει τον Μιχάλη. Είδε ότι όταν του απεύθυνε τον λόγο ο Μιχάλης χαιρόταν, ότι όταν του ζητούσε βοήθεια (π.χ. να μοιράσει φωτοτυπίες) ο Μιχάλης ένιωθε χρήσιμος.   Άρχισε να του αναθέτει απλές εργασίες για να μπορεί να τις φέρει εις πέρας και συνέχεια τον επιβράβευε. Πολύ σύντομα έφτασε στο επίπεδο των συμμαθητών του και λίγο αργότερα έγινε ο καλύτερος μαθητής της τάξης.

Ο Μιχάλης ήταν τυχερός.... Είχε βρει ένα ψυχολογικό στήριγμα για να χτίσει την αυτοπεποίθηση του.

Η ιστορία που μόλις διαβάσατε βρίσκει την ερμηνεία της στην παιδαγωγική θεωρία με ονομασία "Το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα" και στη ψυχολογική θεωρία της "Αυτοεκπληρούμενης Προφητείας".
Εν συντομία οι δυο θεωρίες μας αναφέρουν ότι όταν γονείς ή εκπαιδευτικοί συμπεριφέρονται σε ένα παιδί με ένα συγκεκριμένο τρόπο, τότε το ίδιο το παιδί θα αρχίσει να ενεργεί με βάση τις απόψεις των ανθρώπων που το περιβάλλουν.

Ας εξετάσουμε ξεχωριστά τις δυο θεωρίες :

"Το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα"

Το 1968 οι Rosenthal και Jacobson έκαναν ένα πείραμα σε ένα σχολείο.Υποτίθεται ότι έδωσαν στα παιδιά ένα τεστ με με όνομα "Harvard Test of Inflected Acquisition". Τα αποτελέσματα του τεστ θα έδειχναν ποια παιδιά θα εξελίσσονταν σε ιδιοφυΐες, δηλαδή ποια παιδιά είχαν ανώτερες νοητικές ικανότητες.

Μετά από τυχαία επιλογή 20% των μαθητών οι επιστήμονες ανακοίνωσαν στους εκπαιδευτικούς ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα τα συγκεκριμένα παιδιά θα παρουσίαζαν σημαντική πρόοδο.

Οι εκπαιδευτικοί επειδή θεώρησαν αληθές το τεστ έδειξαν την πρέπουσα σημασία στα παιδιά αυτά (επιβράβευση και προσοχή). Το αποτέλεσμα;;; Ύστερα από 8 μήνες αυτά τα παιδιά παρουσίασαν αξιοσημείωτη πρόοδο. Μετά από 2 χρόνια τα παιδιά αυτά ήταν ακόμα μπροστά. 

Το τεστ αυτό απέδειξε πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι προσδοκίες του περιβάλλοντος για τη νοητική ανάπτυξη των παιδιών. Η θετική γνώμη που σχημάτισαν οι εκπαιδευτικοί για ένα παιδί τους οδήγησε στο να το βοηθούν περισσότερο σε σχέση με τα άλλα. 

"Αυτοεκπληρούμενη προφητεία"

Η ψυχολογική αυτή θεωρία αναφέρει ότι όταν ένας άνθρωπος έχει συγκεκριμένη γνώμη και άποψη για έναν άλλο άνθρωπο και μεταξύ τους υπάρχει κάποιος δεσμός σε κοινό περιβάλλον, τότε ο δεύτερος "εκπληρώνει" την "προφητεία - άποψη " του πρώτου και συμπεριφέρεται με τον αντίστοιχο τρόπο. Ας θυμηθούμε την ιστορία του Μιχάλη και του τρόπου με τον οποίο του συμπεριφερόταν ο πατέρας του, εμποδίζοντας τη νοητική  του ανάπτυξη και πρόοδο. 

Όλοι επηρεαζόμαστε από αντιλήψεις και στερεοτυπικές απόψεις που σχηματίζουν άλλοι για εμάς. Επομένως οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί στις κρίσεις μας για τους άλλους ανθρώπους.

Ερωτήματα για προβληματισμό.

• Τι κάνουμε εμείς ως γονείς για να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση των παιδιών μας;;
• Τι κάνουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί για να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να εξελιχθούν και να "ανοίξουν τα φτερά τους";
• Εφαρμόζουμε την "Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία" για να βοηθήσουμε ή για να καλύψουμε δικά μας ψυχικά κενά;;;

Συμπέρασμα :

Γονείς και εκπαιδευτικοί με τη στάση μας επηρεάζουμε τη νοητική ανάπτυξη, τις σχολικές επιδόσεις, τη μαθησιακή εξέλιξη, τη διάπλαση του χαρακτήρα και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών μας. Κάθε παιδί είναι μοναδικό με ξεχωριστά χαρίσματα και ταλέντα. Ας τα βοηθήσουμε να τα ανακαλύψουν και να χτίσουν υγιείς προσωπικότητες και χαρακτήρες με αυτοπεποίθηση.

Συντάκτης : Γιώτα Γρέκη

Εκπαιδευτικός, Ειδική Παιδαγωγός, Δασκάλα Γιόγκα, Εναλλακτική Θεραπεύτρια.

Ο κόσμος μας μπορεί να γίνει καλύτερος με μικρές καθημερινές αλλαγές!!!

( Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή (ολική, μερική ή αποσπασματική)  με την προϋπόθεση αναγραφής της πηγής προέλευσης.

Όσον αφορά στα ενυπόγραφα άρθρα επιτρέπεται η αναδημοσίευση ΜΟΝΟΝ κατόπιν αδείας του συγγραφέα.)