ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

 

 

Η ελληνική ιστορία είναι μια ιστορία εναλλαγής από άνοδο σε πτώση, από την ακμή στην παρακμή.

Πρώτα ελληνικά φύλα

Ο Προμηθέας γεννά τον Δευκαλίωνα, ο οποίος γεννά τον Έλληνα. Αυτός γεννά τον Αχαιό (Αχαιοί), τον Αίολο ( Αιολείς) και τον Ξούθο. Ο Ξούθος γεννά τον Δώρο ( Δωριείς) και τον Ιωνά (Ίωνες).

Κάθοδος Δωριέων το 1100 π.Χ.

Αρχαιότεροι πολιτισμοί στην Αρχαία Ελλάδα : Κυκλαδικός, Μινωικός και Μυκηναϊκός. 

Εποχή του Χαλκού ( 3000 - 1100 π.Χ.)

Κυκλαδικός Πολιτισμός 

Αναπτύχθηκε στις Κυκλάδες κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. 

Οι αρχαιολογικές έρευνες έφεραν στο φως οικισμούς. Οι οικισμοί αναπτύσσονταν αυτόνομα.

Τη 2η χιλιετία π.Χ. οι οικισμοί μεγαλώνουν και τα κτίρια γίνονται μεγαλοπρεπή. Ο πιο σημαντικός οικισμός είναι το Ακρωτήρι στη Θήρα.

Οι οικισμοί είχαν αυτόνομη ανάπτυξη και δε υπήρχε κανένα είδος κεντρικής εξουσίας.

Χαρακτηριστικότερο δημιούργημα της κυκλαδικής τέχνης : τα μαρμάρινα ειδώλια.

Μινωικός Πολιτισμός

Οι ανασκαφές που έγιναν στην Κρήτη το 1886 μ.Χ. στον λόφο της Κνωσού και το 1894 μ.Χ. από τον Έβανς στην Κνωσό αποκάλυψαν μια ολόκληρη πολιτεία.

Ανάκτορα:

Καταπλήσσουν με τη λαμπρότητα και το μέγεθός τους. Αποτελούν δείγμα δύναμης και πλούτου. Το ανάκτορο της Κνωσού έχει διαμερίσματα, δίκτυο για ύδρευση, αποχέτευση, σχολείο, ελαιοτριβείο, θέατρο. Οι τοιχογραφίες μας πληροφορούν για τη ζωή με ρεαλιστικό τρόπο και με θεματογραφία από τη φύση και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Γύρω τους αναπτύσσονται μεγάλοι οικισμοί. Τέσσερα τέτοια ανάκτορα είναι γνωστά και εντοπίστηκαν στις περιοχές : Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρο. Καταστρέφονται το 1700 π.Χ. από σεισμό και ξαναχτίζονται. Ξεκινά η ακμή του μινωικού πολιτισμού.            

                                          

Στα ανάκτορα κατοικεί ο άρχοντας της περιοχής και το σύστημα που ακολουθείται είναι συγκεντρωτικό. Εκεί συγκέντρωναν τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Παράλληλα ήταν και θρησκευτικά κέντρα, αλλά και κέντρα κατασκευής πολύτιμων αντικειμένων. Οι Μινωίτες έχουν εμπορικές δραστηριότητες σε όλο το Αιγαίο με έργα καλλιτεχνικής παραγωγής.

Τα πρώτα ανάκτορα καταστρέφονται γύρω στο 1700 π.Χ. Ξαναχτίζονται πιο μεγαλοπρεπή. Η εποχή των νέων ανακτόρων είναι η εποχή της μεγαλύτερης ακμής του μινωικού πολιτισμού. Οι Μινωίτες κυριαρχούν με τα πλοία τους στο Αιγαίο.

Περίπου το 1450 π.Χ. τα μινωικά ανάκτορα καταστρέφονται, εκτός από της Κνωσού. Οι Μυκηναίοι μπόρεσαν να καταλάβουν την Κνωσό και γύρω στο 1370 π.Χ. καταστρέφεται και αυτό το ανάκτορο.

Στην Κρήτη εντοπίστηκε και η πρώτη ιερατική γραφή, στον Δίσκο της Φαιστού, ένα σύστημα γραφής ιερογλυφικό.

Αργότερα άρχισε να χρησιμοποιείται ένα νέο σύστημα γραφής, η Γραμμική Α΄, που ήταν συλλαβική γραφή, δηλαδή κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε μια συλλαβή. Η γραφή αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

Θρησκεία : Κεντρική θεότητα : Η Γη. Εντοπίστηκαν αγάλματα της θεάς των φιδιών και σύμβολα όπως ο διπλός πέλεκυς, ο σταυρός και τα κέρατα Ταύρου. Τα Ταυροκαθάψια ήταν ιερές τελετές.  Ο ταύρος ήταν σεβαστό ζώο στην Κρήτη.

Τέλος Μινωικού πολιτισμού : Η Κρήτη μεταβάλλεται σε επαρχία του μυκηναϊκού κόσμου, διατηρεί όμως και κάποια δικά της χαρακτηριστικά.

 

Μυκηναϊκός Πολιτισμός 

Αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα, την ύστερη εποχή του Χαλκού ( 1600 - 1100 π.Χ.).

Ήταν ο πρώτος μεγάλος ελληνικός πολιτισμός.

Δημιουργούνται τέσσερα νέα σημαντικά κέντρα : Μυκήνες, Ορχομενός, Πύλος, Ιωλκός.

Αχαιοί : στην πλούσια πόλη των Μυκηνών, κατέβηκαν γύρω στο 2000 π.Χ. από Βορρά και ενώθηκαν με τους Πελασγούς. Δημιούργησαν τον δικό τους πολιτισμό, επηρεασμένο από την Κρήτη.

Πρώτα ασχολήθηκαν με τη γη και το εμπόριο.  Διέθεταν εμπορικό αλλά και πειρατικό στόλο. Έπειτα έκαναν εκστρατείες. Ο Τρωικός πόλεμος ήταν η πρώτη αποικιακή εξόρμηση των Ελλήνων. Ο Σλήμαν στον κάμπο της Αργολίδας βρήκε την πόλη του Αγαμέμνονα και επιβεβαίωσε την ιστορική αλήθεια του ομηρικού έπους. Επίσης εντόπισε στην ακρόπολη των Μυκηνών τους βασιλικούς τάφους. 

Στην Ακρόπολη υπάρχουν τα Κυκλώπεια Τείχη και η περίφημη «Πύλη των Λεόντων», σύμβολο ισχύος των Ατρειδών τα δυο τεράστια λιοντάρια.

Οι Μυκηναίοι χτίζουν τα ανάκτορά τους σε ακροπόλεις και τα οχυρώνουν με τεράστια τείχη - Κυκλώπεια τείχη. 

Εξαίσιες τοιχογραφίες στολίζουν τα ανάκτορα με θέματα από τη φύση. Η τέχνη είναι ανάλογη με την τέχνη της Κρήτης.

Τάφοι των Μυκηνών : Εντοπίστηκαν πολλά αφιερώματα, αφού πίστευαν στη συνέχεια της ζωής. Έξω από την Ακρόπολη υπήρχαν μεγάλοι θολωτοί ή θαλαμωτοί τάφοι, όπως ο "θησαυρός του Ατρέα" στις Μυκήνες και ο "τάφος της Κλυταιμνήστρας".

Ο μυκηναϊκός πολιτισμός δέχθηκε πολλά στοιχεία από τον μινωικό, χωρίς να χάσει την ταυτότητά του. 

Κατά τη μυκηναϊκή εποχή τα στοιχεία που ένωναν τα ελληνικά φύλα όπως, κοινή θρησκεία, γλώσσα, θεσμοί, συντέλεσαν στη δημιουργία ενός ενιαίου πολιτισμού που ονομάστηκε πολιτισμός της μυκηναϊκής κοινής.

Ιεραρχία : Στην κορυφή ήταν ο άναξ που κατοικούσε στο ανάκτορο μαζί με την οικογένειά του. Ακολουθούσαν οι αυλικοί και το ιερατείο. Οι κάτοικοι αποτελούσαν τους δήμους γύρω από το ανάκτορο. Εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, υπήρχαν και εξειδικευμένοι τεχνίτες. Στην κατώτερη θέση βρίσκονταν οι δούλοι.

 

Γραμμική Β΄

Το 1953 ο Βέντρις και ο Τσαντγουίκ αποκρυπτογράφησαν τις πινακίδες που βρέθηκαν στην Κνωσό και στην Πύλο. Η γραφή αυτή ήταν συλλαβική, δηλαδή κάθε σύμβολο, αντιστοιχούσε σε μια συλλαβή.

Γραφή γνώριζαν όσοι εργάζονταν στα ανάκτορα ως γραφείς. Ίσως γι αυτό εξαφανίστηκε μετά την πτώση των ανακτόρων, γύρω στο 1200 π.Χ.

 

Οι Μυκηναίοι κυριαρχούν σε όλο το Αιγαίο, όπου ιδρύουν αποικίες και εμπορικούς σταθμούς.

Περίπου το 1200 π. Χ. χάνουν την ισχύ τους, τα ανάκτορα, οι ακροπόλεις και οι οικισμοί καταστρέφονται και εξαφανίζεται και η Γραμμική Β΄. Μελετητές αποδίδουν την καταστροφή στη μετακίνηση νέων ελληνικών φύλων ( κάθοδος Δωριέων ) ή σε εσωτερικές αναταραχές.

Ο Τρωικός πόλεμος είναι ή πρώτη πανελλήνια εκστρατεία.

 

1200 π.Χ. : Ο Πάρης πρίγκιπας της Τροίας κλέβει την Ελένη από την Σπάρτη. Οι Έλληνες με αρχηγό τον Αγαμέμνονα , βασιλιά των Μυκηνών εκστρατεύουν στην Τροία, αφού συναντήθηκαν με τα καράβια τους στην Αυλίδα : Αχιλλέας, Οδυσσέας, Διομήδης, Αίας – Σαλαμίνα, Αίας – Λοκρίδα, γιοι Θησέα, Νέστορας και άλλοι.

Δέκα χρόνια πολιορκούν το Ίλιο – Τροία.

Νόημα Τρωικού πολέμου : Οι Αχαιοί ήθελαν να αποικίσουν στη Μ. Ασία. Οι Τρώες έδειξαν γενναιότητα και αντιστάθηκαν δυναμικά. Νίκησαν οι Αχαιοί, πήραν θησαυρούς και πλούτη πολλά από τα όποια χάθηκαν στη θάλασσα. Δεν κατάφεραν να εγκατασταθούν όμως και να κάνουν αποικία. Ωστόσο ήταν η πρώτη ένωση ελληνικών φυλών σε μια μεγάλη ελληνική φυλή.

Ελλάδα από 1100 ως 800 π.Χ.

Η πτώση του μυκηναϊκού πολιτισμού προκαλεί μια αναστάτωση στον ελληνικό χώρο. 

Ο πληθυσμός μειώνεται και η οικονομία επιστρέφει στη γεωργία και στην κτηνοτροφία. Η κεντρική εξουσία αποδυναμώνεται και η οργάνωση στηρίζεται στην ομάδα.

 Όμως η περίοδος αυτή ήταν γόνιμη. Σημαντικά γεγονότα είναι ο πρώτος ελληνικός αποικισμός και η διαμόρφωση των ελληνικών επών.

 Από τα μέσα του 10ου αιώνα παρατηρείται ανάκαμψη. Ελληνικά φύλα μετακινούνται και εγκαθίστανται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Δημιουργούνται νέες φυλετικές κοινότητες και κράτη από τη συνένωση αυτών με αρχηγό των βασιλιά, με κυριότερη αρμοδιότητα την αρχιστρατηγία.

Ακολουθεί ο μεγάλος ελληνικός αποικισμός όπου ελληνικά φύλα μεταναστεύουν στα νησιά του Αιγαίου και στα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας. 

Παλαιότερες απηχήσεις του αποικιακού πνεύματος : α) η Αργοναυτική Εκστρατεία, β) ο Τρωικός πόλεμος. Δεν έγιναν μόνιμες εγκαταστάσεις αλλά ήταν δοκιμαστικές εξορμήσεις για την ανίχνευση νέων κόσμων.

Η Νότια Ιταλία ( Σικελία ) ονομάστηκε Μεγάλη Ελλάδα.

• Αιολείς : Λέσβος, Τένεδος, βόρειο τμήμα Μ.Ασίας.
• Ίωνες : Χίος, Σάμος και κεντρικό τμήμα παραλίων Μ.Ασίας (περιοχή που ονομάστηκε Ιωνία).
• Δωριείς : από Πίνδο μετακινούνται προς Νότο. Εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο και σε ένα τμήμα της Στερεάς. Επίσης εγκαταστάθηκαν σε  Ρόδο, Κω και τμήμα των παραλίων Μ.Ασίας.

Οι άποικοι αρχικά ασχολούνται με τη γεωργία. Στη συνέχεια καταπιάνονται με το εμπόριο και οι ελληνικές πόλεις της Μ.Ασίας μετατρέπονται σε μεγάλα εμπορικά κέντρα. Ακολουθεί πολιτισμική άνθηση.

Η εποχή αυτή του 10 ου, 9 ου και 8 ου αιώνα, ονομάζεται Γεωμετρική Εποχή. Οι Έλληνες ζωντανεύουν το παρελθόν τους με τα ομηρικά έπη, την εποχή του Τρωικού πολέμου, τους βασιλιάδες και τους ήρωες.

ΑΡΧΑΪΚΉ ΕΠΟΧΉ (800 - 479 π.Χ.)

Τον 8ο αιώνα ξεκίνησε μια πρωτοφανής έξοδος των Ελλήνων προς τις ακτές της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. 

Αιτίες αποικισμού : Οι Έλληνες ένας γενναίος λαός που είχε πάντα το μικρόβιο της αναζήτησης και της ανακάλυψης νέων κόσμων. Οι ανάγκες επίσης επιβίωσης εξαιτίας του ορεινού εδάφους τους ανάγκασαν να δημιουργήσουν οικισμούς σε νέους τόπους. Έπαιρναν όμως από τη μητρόπολη, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα ήθη, τα έθιμα και την παράδοση και τα μετέφεραν στη νέα πατρίδα.

Οι αποικίες έγιναν αυτόνομες αλλά αγαπούσαν, στήριζαν τη μητρόπολη και όταν υπήρχε κίνδυνος την προστάτευαν (π.χ. Πέρσες). Ήταν καθήκον τους και ιερή υποχρέωση τους να την προστατεύσουν.

Ο χώρος της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου γέμισε με εγκαταστάσεις Ελλήνων. Οι Έλληνες προτίμησαν την περιοχή της Κάτω Ιταλίας και ο χώρος αυτός ονομάστηκε Μεγάλη Ελλάδα.

Πόλεις – Κράτη :

Στην Αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε ενιαίο κράτος. Τα αίτια ήταν φυλετικά και κοινωνικά. Κάθε πόλη αποτελούσε ένα ανεξάρτητο κράτος με τους δικούς της νόμους και άρχοντες. Οι εμφύλιοι πόλεμοι ήταν συχνό φαινόμενο στην Αρχαία Ελλάδα με τραγικότερο τον Πελοποννησιακό που διαίρεσε την Ελλάδα σε δυο στρατόπεδα. Ωστόσο σε ώρα κινδύνου και απειλής της χώρας από ξένους επιδρομείς, οι πόλεις ένωναν τις δυνάμεις τους και χτυπούσαν τους βάρβαρους (Πέρσες, 5ος αι.π.Χ.)

Παρά τις διαφορές τους, αντιλαμβάνονταν ότι είχαν κοινούς δεσμούς, ότι ήταν όλοι Έλληνες με ίδια καταγωγή. Είχαν συνείδηση πως άνηκαν στο ίδιο έθνος και ζούσαν σε διαφορετικά κράτη.

Οι αδιάσπαστοι δεσμοί τους ήταν : η κοινή θρησκεία, η γλώσσα, τα ήθη και έθιμα, η κοινή οργάνωση της ζωής. Με άλλα λόγια : το όμαιμον, ομόγλωσσον, ομοθρησκον, ομότροπον.

Οι πολίτες τώρα συγκροτούν την οπλιτική φάλαγγα και υπηρετούν την πόλη τους. Όσοι μπορούσαν να αγοράσουν την πανοπλία τους είχαν δικαίωμα να ενταχθούν στην οπλιτική φάλαγγα. 

ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Πηγή κάθε θρησκείας ήταν ο θαυμασμός για τη φύση. Οι Έλληνες προσωποποίησαν τα στοιχεία και τα φαινόμενα και τίμησαν την ελληνική φύση , θαύμασαν την ομορφιά και σεβάστηκαν τη μητρότητα. Έτσι έχουμε δώδεκα βασικούς θεούς ο καθένας από τους οποίους αντιπροσωπεύει διαφορετικό στοιχείο της φύσης και έξι θεές.  Δίκαιη κατανομή ρόλων ανάμεσα στο άρρεν και θήλυ, ισορροπία αρσενικής και θηλυκής ενέργειας ως θαυμαστές του μέτρου και της δικαιοσύνης.

Θεοί : Δίας, Ποσειδών, Απόλλων, Άρης, Ερμής, Ήφαιστος.

Θεές : Ήρα, Αθηνά, Αφροδίτη, Εστία, Δήμητρα, Άρτεμις.

Η κατοικία των θεών σύμφωνα με την ελληνική μας μυθολογία ήταν στον Όλυμπο και έτρωγαν νέκταρ και αμβροσία. Ωστόσο υπάρχουν πολλές αναφορές σε έργα του Πυθαγόρα, Πλουτάρχου και άλλων που είχαν μυηθεί σε ανώτερα μυστήρια και πίστευαν στην ύπαρξη μιας μόνο ανώτερης θεότητας.

Ήρωες : Οι ήρωες είναι ημίθεοι, παιδιά θεών και θνητών με υπεράνθρωπες δυνάμεις.

Ενδεικτικά αναφέρουμε :

·         Ηρακλής : γιος Δία – Αλκμήνης. Είχε κάνει τους περίφημους δώδεκα άθλους και ευεργέτησε όλη την Ελλάδα σκοτώνοντας θεριά και τέρατα που βασάνιζαν τους ανθρώπους. Έγινε σύμβολο ανδρείας και εξυπνάδας.

·         Θησέας : Αθηναίος με πανελλήνια φήμη. Έκανε και αυτός δύσκολους άθλους.

·         Ιάσονας : Αρχηγός των Αργοναυτών.

·         Ασκληπιός : Διαλέγει τα βότανα με έμπνευση του θεού Απόλλωνα. Είχε δάσκαλο του τον Χείρωνα, σοφό Κένταυρο του Πηλίου.

Άλλα ονόματα ηρώων : Μελέαγρος, Βελλεροφόντης ( σκότωσε Χίμαιρα), Περσέας, Ορφέας, Αταλάντη, Αχιλλέας, Αίας, Αγαμέμνων, Οδυσσέας, Διομήδης, Νέστορας, Μενέλαος, Ιδομενέας. Οι αποστολές σε άλλες περιοχές ήταν μια προσπάθεια να φέρουν χρυσάφι, π.χ. μήλα Εσπερίδων , άλογα Διομήδη, χρυσόμαλλο δέρας.

Οι μύθοι είναι ύμνοι στη βαθιά αφοσίωση των ανθρώπων που με αυταπάρνηση  και θυσία προστατεύουν τα οικεία τους πρόσωπα ή την πατρίδα τους. Αποτελούν πρότυπα ηθικής συμπεριφοράς, γενναιότητας και αυτοθυσίας. Πολύτιμος θησαυρός της πολιτισμικής μας παράδοσης που οφείλουμε να κληροδοτήσουμε στις νέες γενιές στα πλαίσια διάπλασης υποδειγματικών προσωπικοτήτων , αλλά και αναστήλωσης και σωτηρίας του πολύτιμου Έθνους μας που βάλλεται από παντού..

ΛΑΤΡΕΙΑ

Οι θεοί ήταν στον Όλυμπο και οι θνητοί ζητούσαν την εύνοιά τους σε πόλεμο και σε έργα ειρήνης. Για τη λατρεία είχαν στήσει βωμούς, είχαν χτίσει μεγαλόπρεπους ναούς. Εκεί τοποθετούσαν τα αγάλματα των θεών και τους πρόσφεραν αναθήματα.

Πρόσεφεραν στη γη το μερίδιο των θεών προτού πιουν από την κύλικα. Τοποθετούσαν στους βωμούς λουλούδια, καρπούς και γλυκίσματα και τα πρώτα και καλύτερα προϊόντα κάθε σοδειάς, που ονομάζονταν Απαρχές.

ΟΙΩΝΟΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΑΝΤΕΙΣ

Ανάμεσα σε θνητούς και θεούς υπήρχαν οι ιερείς και οι ιέρειες. Είχαν τη χάρη της προφητείας και έβλεπαν τη θέληση των θεών.

Οι οιωνοί ήταν σημάδια ( βροντές, αστραπές, πουλιά, όνειρα ) που τα ερμήνευαν οι μάντεις και οι οιωνοσκόποι. Τα Μαντεία ήταν ιδιαίτερα ιερά που ονομάζονταν Χρηστήρια, γιατί έδιναν τους Χρησμούς (μαντείες και προτροπές που βοηθούσαν τον άνθρωπο να πετύχει αυτό που ζητούσε).

Γύρω από τα μαντεία, υπήρχαν οι Θησαυροί : αποθήκες σε σχήμα ναού για να κρύβουν τα αφιερώματα. Υπήρχαν στα μαντεία και γυμναστήρια, παλαίστρες, στάδιο, μια μικρή κοινωνία. Το πιο παλιό μαντείο είναι της Δωδώνης ( ο Δίας φανέρωνε με τον ψίθυρο μιας βελανιδιάς τα μελλούμενα ).

Μαντείο των Δελφών : Το μαντείο του Φοίβου Απόλλωνα. Παλιά άνηκε στη Θέμιδα. Ο Απόλλωνας σκότωσε τον Πύθωνα, τον πελώριο δράκο που βασάνιζε την περιοχή και πήρε το μαντείο στην κατοχή του. Ονομάστηκε Πύθιος και η ιέρεια του Πυθία. Η Πυθία καθόταν σε ένα τρίποδα και έδινε τους χρησμούς της, διφορούμενους και δυσκολονόητους . Οι ιερείς βοηθούσαν τον ενδιαφερόμενο να τους ερμηνεύσει και να τους και κατανοήσει.

Το μαντείο έγινε Πανελλήνιο κέντρο λατρείας και απέκτησε φήμη σε όλο τον κόσμο. Πολλοί επισκέπτες έφερναν δώρα και έχτιζαν ναούς ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τον χρησμό τους. Έτσι απέκτησε και δύναμη και άρχιζε να παίζει και πολιτικό ρόλο. Οι περιοχές γύρω από το μαντείο ίδρυσαν ένα συνέδριο από αντιπροσώπους που έλυναν ειρηνικά τις διαφορές τους, την Αμφικτυονία. Ο αρχαιολογικός χώρος αποκάλυψε την ύπαρξη ολόκληρης πολιτείας : στάδιο, θέατρο , ναός του Απόλλωνα, Θησαυροί : ναΐσκοι όπου εκεί έχτιζε κάθε πόλη τα αφιερώματά της στις εξέδρες, τα βάθρα και τις στοές.

 

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

«Νους υγιής εν σώματι υγιεί».

Οι Έλληνες αγαπούσαν τη γυμναστική και ήταν λάτρεις του κάλλους. Παράλληλα με το πνεύμα τους, φρόντιζαν και το σώμα τους.

Έτσι σε όλες τις γιορτές μετά από τις θυσίες και τα συμπόσια, έκαναν αγώνες. Προήγαγαν την ευγενική άμιλλα. Δεν υπήρχαν χρηματικά βραβεία αλλά μόνο ένα στεφάνι ελιάς ή δάφνης.

Τοπικοί αγώνες γίνονταν στις πολιτείες, όπως τα Παναθήναια στην Αθήνα και τα Υακίνθια στη Σπάρτη.

Πανελλήνιοι αγώνες :

·         Πύθια : κάθε τέσσερα χρόνια, στο στάδιο των Δελφών προς τιμή του Απόλλωνα. Το βραβείο ήταν ένα στεφάνι μπλεγμένο με δάφνη.

·         Ίσθμια : κάθε δυο χρόνια στον Ισθμό της Κορίνθου προς τιμή του Ποσειδώνα. Οι νικητές έπαιρναν ένα κλαδί από πεύκο.

·         Νέμεα : κάθε δυο χρόνια στη Νεμέα στο άλσος του Δία. Οι νικητές έπαιρναν ένα στεφάνι από σέλινο.

·         Ολύμπια : Ολυμπιακοί Αγώνες : στο πανελλήνιο ιερό του Διος κάθε τέσσερα χρόνια. Πριν αρχίσουν οι κήρυκες πήγαιναν στις πόλεις και κήρυτταν εκεχειρία. ( διακοπή πολέμων και ανακωχή, ώστε να καταστεί δυνατή η πανελλήνια συμμετοχή). Οι επίσημοι αντιπρόσωποι κάθε πολιτείας ονομάζονταν Θεωροί και είχαν τιμητικές θέσεις στο Ολυμπιακό στάδιο.

Νόμοι και πολιτεύματα : Ο Όμηρος μας αναφέρει ότι την εξουσία είχαν οι ευγενείς με αρχηγό τον βασιλιά. Στην πόλη κράτος η βασιλεία είχε παρακμάσει. 

Στην αρχή την εξουσία πήραν οι ευγενείς και το πολίτευμα έγινε αριστοκρατικό, κριτήριο - η καταγωγή. 

Στη συνέχεια, με την ανάπτυξη του εμπορίου, μια νέα τάξη αφαίρεσε την εξουσία από τους ευγενείς και το πολίτευμα έγινε ολιγαρχικό, κριτήριο - ο πλούτος. 

Τέλος άτομα που προσπάθησαν να κατευνάσουν την οργή του λαού, πήραν την εξουσία και επέβαλλαν το τυραννικό καθεστώς. 

Τυραννία : Βελτίωση οικονομικών , πρόοδος κοινωνιών αλλά και καταπίεση.

Γνωστά ονόματα : Περίανδρος, Κλεισθένης, Πιττακός και Πεισίστρατος.

Δημοκρατία : εκλογή νομοθετών : Δράκων – Αττική , Λυκούργος – Σπάρτη.

Σπάρτη

Ο Λυκούργος με τους νόμους της Σπάρτης εισάγει : ίση κατανομή αγρών στους γνήσιους Σπαρτιάτες. Οι Σπαρτιάτες είχαν πλήρη δικαιώματα. Ασχολούνταν με την πολεμική τέχνη και την πολιτική (αποκλείονται οι είλωτες, δηλαδή οι δούλοι και οι περίοικοι, που είχαν το δικαίωμα να ασχοληθούν με το εμπόριο, δεν είχαν όμως πολιτικά δικαιώματα). Επίσης οργανώνει την παιδεία. Η Σπάρτη έγινε μια πόλη στρατόπεδο και με μόνο ιδανικό την πολεμική επικράτηση. Εξήρε τη γενναιότητα, το θάρρος, την προετοιμασία, την προσφορά και τη θυσία για το πιο ιερό πράγμα στη ζωή ενός ανθρώπου : Την πατρίδα. Σεβόταν τη γυναίκα που με τη μητρότητα χάριζε νέους στρατιώτες στην πόλη και της έδινε ίδια δικαιώματα και εκπαίδευση με αυτή των αντρών. (Μόνο εμείς γεννάμε άντρες….έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες περήφανες).

Η πόλη είχε δυο βασιλείς. Ήταν στρατιωτικοί και θρησκευτικοί αρχηγοί. Την εξουσία ασκούσαν οι πέντε έφοροι ( άμυνα και εξωτερική πολιτική ). Η Γερουσία, συμβούλιο 28 ατόμων άνω των 60 ετών, ετοίμαζε τα θέματα που θα συζητιούνταν στην Απέλλα ( λαϊκή συνέλευση που συμμετείχαν όλοι οι Σπαρτιάτες άνω των 30)

Αθήνα 

Πρώτο πολίτευμα, η βασιλεία. Τελευταίος βασιλιάς : ο Κόδρος ( θυσιάστηκε για να αποφευχθεί η σύγκρουση με τους Δωριείς ).  Στη συνέχεια στο αριστοκρατικό πολίτευμα, εξακολούθησε να υπάρχει ο βασιλιάς με θρησκευτικά καθήκοντα.

Ο επώνυμος άρχοντας ασκούσε τη ουσιαστική εξουσία ( συγκαλούσε τη Εκκλησία του Δήμου ) και ο πολέμαρχος ( στρατιωτική εξουσία ). Ο Άρειος Πάγος ήταν υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων, Η Εκκλησία του Δήμου ήταν η συνέλευση στην οποία συμμετείχαν όλοι οι Αθηναίοι.

Όταν οι έμποροι και οι βιοτέχνες απέκτησαν δύναμη, αμφισβήτησαν την εξουσία των ευγενών και πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Όμως όσοι αγρότες είχαν χρέη και δεν μπορούσαν να τα αποπληρώσουν, γίνονταν δούλοι. Ο Κύλωνας το 632 π.Χ. εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και έγινε τύραννος. Το κίνημα του απέτυχε και οι οπαδοί του κατέφυγαν σαν ικέτες στα ιερά, αλλά παρόλα αυτά θανατώθηκαν. Αυτή η ανήθικη πράξη έμεινε γνωστή ως "Κυλώνειο άγος".

Οι νόμοι μέχρι τότε ήταν άγραφοι και η δικαιοσύνη δεν μπορούσε να αποδοθεί σωστά. Οι ευγενείς για να κατευνάσουν τον λαό, ανέθεσαν το 624 π.Χ. στον Δράκοντα να τους καταγράψει. Οι νόμοι του Δράκοντα, "γραμμένοι με αίμα", ήταν πολύ αυστηροί.

Το μεγάλο πρόβλημα που όσοι δεν μπορούσαν τα χρέη τους, γινόντουσαν δούλοι, παρέμενε και δημιουργούσε εντάσεις. Έτσι το 594 π.Χ. επέλεξαν τον Σόλωνα, έναν από τους επτά σοφούς να επέμβει.

Ο Σόλωνας στην Αττική : Καταργεί τους «Δρακόντειους Νόμους», χωρίζει τους πολίτες σε τέσσερις τάξεις με βάση την περιουσία τους και τους δίνει και ανάλογα πολιτικά δικαιώματα. Φέρνει τη Σεισάχθεια : ένας νόμος που καταργεί την υποδούλωση του λαού από χρέη και απελευθερώνει όσους είχαν γίνει δούλοι. Τα θέματα που συζητούνταν στην Εκκλησία του Δήμου, τα προετοίμαζε η Βουλή των Τετρακοσίων. Η Ηλιαία, ήταν ένα δικαστήριο στο οποίο συμμετείχαν με κλήρωση άτομα από όλες τις τάξεις. Τέλος ο Σόλωνας προκειμένου να πετύχει την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, ψήφισε νόμο με τον οποίο στερούσε τα πολιτικά δικαιώματα από όποιον αδιαφορούσε για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

Τα μέτρα του Σόλωνα ανακούφισαν τον λαό. Όμως εξακολούθησαν οι αναταραχές με κύριο αίτημα την αναδιανομή της γης. Ο Πείσιστρατος εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση και επέβαλε τυραννία. Στέρησε από τους Αθηναίους σημαντικές ελευθερίες, όμως πραγματοποίησε σημαντικά εξωραϊστικά έργα.

 Την εξουσία πήρε μετά τον θάνατο του ο γιος του Ιππίας. Οι Αθηναίοι τον ανέτρεψαν το 510 π.Χ.

Ο Κλεισθένης συμπληρώνει τον Σόλωνα. Βάζει τις βάσεις ενός δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα.  Έκανε προσιτά στους πολίτες όλα τα αξιώματα και εξασφάλισε τη λαϊκή συνοχή.

Αυτή η δημοκρατία δίνει τη νίκη στους Μηδικούς πολέμους.

Ολοκληρώνεται με τον Περικλή που χαρίζει στην Αθήνα τον χρυσό αιώνα.

ΠΕΡΣΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Αίτια :

Οι Ιωνικές αποικίες της Μ.Ασίας προόδευσαν πολύ στο εμπόριο και έγιναν πλούσιες. Η καθεμιά ίδρυσε το δικό της αυτόνομο κράτος που διακρίθηκε σε Γράμματα και Τέχνες. Εκεί πρωτοεμφανίσθηκε η ποίηση με τον Όμηρο και τη Σαπφώ. Οι πρώτοι σοφοί και φιλόσοφοι ήταν Ίωνες : Ο Θαλής, ο Αναξιμένης, ο Αναξίμανδρος από τη Μίλητο, ο Ηράκλειτος από την Έφεσο, ο Πυθαγόρας από τη Σάμο.

Οι πρώτοι αυτοί φιλόσοφοι μελέτησαν την αρχή της ζωής και τη φύση. Εξερεύνησαν τα φυσικά φαινόμενα και γι αυτό ονομάστηκαν φυσικοί. Έδωσαν τις βάσεις για τις νεότερες επιστήμες. Στην Ιωνία άνθισαν επίσης τέχνες : γλυπτική, ζωγραφική και αρχιτεκτονική.

Η μεγάλη πνευματική και υλική άνθιση δημιούργησε απληστία στους γύρω λαούς και ιδιαίτερα στους Λυδούς. Ο βασιλιάς τους Κροίσος ανάγκασε να πληρώνουν φόρο. Όταν ο Κύρος νίκησε τον Κροίσο, οι Πέρσες και οι Μηδοί έγιναν κύριοι της Ιωνίας.

Οι Πέρσες ήταν ένας αυταρχικός λαός. Ήθελαν να καταστρέψουν την Ιωνία, να πάρουν τα πλούτη της και να βγουν στο Αιγαίο.

Αιτίες σύγκρουσης Ελλήνων – Περσών : η τάση για κατακτήσεις που είχαν οι βασιλείς της Περσίας, ο πόθος τους να αποκτήσουν νέα λιμάνια και εμπορικά κέντρα στη Μεσόγειο. Η Ελλάδα ήταν ο πρώτος τους στόχος.

Ιωνική Επανάσταση

Ο Αρισταγόρας, ο γαμπρός του Δαρείου, κυβερνούσε στη Μίλητο. Έδωσε οδηγίες για να ξεσηκωθούν οι Ίωνες. Η Αθήνα στέλνει βοήθεια 20 πλοία στη Μίλητο. Οι Ίωνες κερδίζουν και φτάνουν στις Σάρδεις. Εξαιτίας όμως μιας πυρκαγιάς υποχωρούν και νικήθηκαν από Πέρσες. Ο στόλος τους καταστράφηκε και τα πλοία των Αθηνών επέστρεψαν. Ο Δαρείος κατέκτησε τη Μίλητο και την Ιωνία και ορκίσθηκε να εκδικηθεί την Αθήνα και την Ερέτρια που βοήθησε με 5 πλοία.

Ο θυμός του Δαρείου ήταν τόσο μεγάλος που είχα βάλει έναν δούλο του να του υπενθυμίζει την εκδίκηση («Αφέντη μου να θυμάσαι τους Αθηναίους»).

Το 492 π.Χ. ο Μαρδόνιος, γαμπρός του Δαρείου ξεκινά με στόλο. Ο στόλος του όμως καταστράφηκε στις ακτές της Χαλκιδικής από τρικυμίες και οι κάτοικοι της χώρας τους σκότωσαν. Ο Μαρδόνιος γύρισε πίσω χωρίς πλοία και στρατό.

Οι Πέρσες επανέφεραν υπό τον έλεγχό τους τη Θράκη ( είχε διασαλευτεί με την ιωνική επανάσταση).

Η Ιωνική επανάσταση ήταν η αφορμή των ελληνοπερσικών συγκρούσεων.

Εκστρατεία Δάτη και Αρταφέρνη : Νέος στρατός και στόλος εναντίον της Αθήνας. Την άνοιξη του 490 με οδηγό τον Αθηναίο Ιππία , εξόριστο γιο του τυράννου Πεισίστρατου νικούν τις Κυκλάδες και χτυπούν την Ερέτρια, την οποία καταστρέφουν.

ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ, 490 π.Χ.

Το 490 π.Χ. οι Αθηναίοι ζητούν βοήθεια από Σπαρτιάτες.

Οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν επειδή είχαν γιορτή και έφτασαν μετά την μάχη. Οι Αθηναίοι επιτίθενται στους Πέρσες με αρχηγό τον Μιλτιάδη. Στη στρατιωτική του ευφυΐα και στο κυκλωτικό του σχέδιο οφείλεται η νίκη στο Μαραθώνα.

Ο στρατηγός Μιλτιάδης παρέταξε το στράτευμά του έχοντας ενισχύσει τα άκρα. Οι Αθηναίοι κύκλωσα τους Πέρσες και πολλοί υποχώρησαν.

 Ο Φειδιππίδης διένυσε 42 χιλιόμετρα σε 2 ώρες, έφτασε στην Αθήνα, είπε «Νικήσαμε» και έπεσε νεκρός.

Οι Έλληνες επειδή υποψιάζονταν τις περσικές προθέσεις, είχαν αποφασίσει σε συνέδριο στον Ισθμό (481π.Χ.) να αμυνθούν ενωμένοι σε περίπτωση περσικής εισβολής.

Την άνοιξη του 480π.Χ. ο Ξέρξης με φοβερό στρατό κατεβαίνει ανεμπόδιστα σε Θράκη, Μακεδονία και Θεσσαλία.

Μάχη Θερμοπυλών, 480π.Χ. 

Η μοναδική διάβαση ήταν από τα βόρεια στα νότια. Στο στενό των Θερμοπυλών οι Έλληνες θα μπορούσαν να καθυστερήσουν τους Πέρσες. Η Σπάρτη με 300 οπλίτες, με τον βασιλιά Λεωνίδα ήταν εκεί. Μαζί τους άλλοι 7000 Έλληνες. Ο στόλος των Αθηναίων με αρχηγό τον Θεμιστοκλή βρισκόταν στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο. Τότε ακούστηκε το περίφημο «Μολών Λαβε» του Λεωνίδα και έλαβε χώρα και η προδοσία του Εφιάλτη, ο οποίος έφερε τους εχθρούς από το κρυφό μονοπάτι της Ανοπαίας. Ο Λεωνίδας είπε στους άλλους να φύγουν όμως οι 700 οπλίτες των Θεσπιών και οι 300 Σπαρτιάτες έπεσαν γενναία και έδωσαν χρόνο στους υπόλοιπους Έλληνες να προετοιμαστούν.

Στη Σπάρτη έμειναν σύμβολα, ηθικές αξίες για νεότερους.

« Ω ξειν αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κεινων ρήμασι πειθόμενοι», όπως λέει ο στίχος του Σιμωνίδη που έγινε επίγραμμά τους. 

( Ξένε διαβάτη που περνάς, πες στους Λακεδαιμόνιους, ότι εδώ είμαστε θαμμένοι, πιστοί στις εντολές τους)

Ναυμαχία Σαλαμίνας , 480 π.Χ.

Οι Πέρσες βρίσκονται νότια και μπαίνουν στην Αττική και καίνε την Αθήνα.

Οι Αθηναίοι βρίσκονταν στα 180 πλοία που περίμεναν να εκδικηθούν τους Πέρσες ( Σαλαμίνα, Αίγινα).

Ο Θεμιστοκλής, ναύαρχος του Αθηναϊκού στόλου, προσπαθούσε να πείσει τους Έλληνες πως μόνο στο στενό θα νικούσαν. 

Ο Θεμιστοκλής ήθελε να κάνει την Αθήνα ναυτική δύναμη, επειδή θεωρούσε ότι τα «ξύλινα τείχη» που είπε ο χρησμός πως θα σώσει την Αθήνα ήταν τα πλοία. Η σκέψη του αποδείχτηκε σωστή.

Οι Πελοποννήσιοι ήθελαν να δοθεί η μάχη στον Ισθμό της Κορίνθου για να νικηθούν οι Πέρσες σε ελεύθερο χώρο. Ο Θεμιστοκλής όμως υποστήριζε πως ήταν καλύτερο η μάχη να δοθεί στα στενά της Σαλαμίνας γιατί στον Ισθμό θα νικούσαν οι Πέρσες με τα μεγάλα και πολλά πλοία του Ξέρξη, ενώ στη Σαλαμίνα σε θα μπορούσαν να κινηθούν : θα έμπαιναν λίγα λίγα και θα  συνέτριβαν τα δικά τους μικρά και ευκίνητα πλοία. Ο Ευριβιάδης πήρε ραβδί να χτυπήσει τον Θεμιστοκλή και ο Θεμιστοκλής του είπε το περίφημο : « Πάταξον με, άκουσον δε». («χτύπησέ με αλλά άκουσέ με»).

Ο Θεμιστοκλής με τέχνασμα παρέσυρε σε παγίδα τον Ξέρξη και περικύκλωσε το στενό με τα πλοία του. Ψάλλοντας τον παιάνα οι Έλληνες ορμήσανε με ηρωισμό. Η ναυμαχία μετατράπηκε σε πεζομαχία, πηδούσαν πάνω στα καράβια των Περσών και μάχονταν σώμα με σώμα. Βούλιαξαν τα καράβια των Περσών και ο Ξέρξης ντροπιασμένος έφυγε για την πατρίδα του.

Μάχη των Πλαταιών 479π.Χ.

Ο Ξέρξης άφησε στη Θεσσαλία μεγάλες δυνάμεις με αρχηγό τον Μαρδόνιο. Οι Αθηναίοι αρνήθηκαν να συμμαχήσουν μαζί τους και δε δέχτηκαν την προσφορά των Περσών να τους ξαναφτιάξουν την πόλη. Οι Σπαρτιάτες συγκινήθηκαν από τον πατριωτισμό και την περηφάνια των Αθηναίων. Έτσι την άνοιξη του 479 π.Χ. έστειλαν στις Πλαταιές 40000 στρατό μαζί με τον βασιλιά Παυσανία. Ενώθηκαν με τους Αθηναίους. Μόνο 3000 Πέρσες σώθηκαν. Με αυτό τον θρίαμβο των Ελλήνων τελείωσε η πρώτη φάση των Περσικών πολέμων.

Την ίδια μέρα ένας άλλος Σπαρτιάτης, ο Λεωτυχίδης, νίκησε υπολείμματα του περσικού στόλου στα ανοιχτά της Μυκάλης. Η σύγκρουση Ελλήνων - Περσών είχε λάβει τέλος και η επεκτατική πολιτική των Περσών ματαιώθηκε.

Επιθετικοί πόλεμοι

Οι Αθηναίοι χτίζουν ξανά την πόλη τους και την οχυρώνουν. Ο Αριστείδης και ο Κίμωνας μαζί με τους Σπαρτιάτες κάνουν επιθετικό πόλεμο και ελευθερώνουν τα παράλια της Μ.Ασίας, τα  νησιά , τον Ελλήσποντο και το Βυζάντιο. Μια προδοσία φέρνει το θάνατο του Παυσανία. Οι σύμμαχοι τότε αναγνωρίζουν ηγεμόνες τους Αθηναίους με έδρα τη Δήλο. Ο Αριστείδης κανόνισε τη συμμαχία. Το κοινό ταμείο είχε σκοπό να ενισχύσει την τροφοδοσία των καραβιών που θα ελευθέρωναν τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις από τους Πέρσες. Οι Αθηναίοι εξορμούν από τα παράλια της Μ.Ασίας και με τις νίκες του Κίμωνα στερεώνουν την Αθηναική Συμμαχία. ( Συμμαχία της Δήλου, η αφορμή της Αθηναϊκής ηγεμονίας, 478π.Χ. )

476 π.Χ. : Οριστική νίκη Ελλήνων

Τέλος Β΄φάσης Περσικών πολέμων. Κιμώνειος Ειρήνη : ειρήνη με Πέρσες. Η Ελλάδα δεν έσωσε μόνο τον εαυτό της από Πέρσες αλλά όλη την Ευρώπη. Ακολούθησε ο χρυσός αιώνας, ο θεμέλιος λίθος του σημερινού πολιτισμού.

Αθηναϊκή ηγεμονία 

 Με τη νίκη στους Μηδικούς πολέμους η Αθήνα δόξασε όλους τους Έλληνες. Οι Αθηναίοι απέκτησαν τεράστια δύναμη και αίγλη. Οι πόλεις της Μ. Ασίας και τα νησιά του Αιγαίου τους θεωρούσαν προστάτες και δέχτηκαν τους όρους της συμμαχίας που εξασφάλιζε την αυτονομία τους.

Οι Αθηναίοι θα κρατούσαν μακριά τους Πέρσες αρκεί οι σύμμαχοι με τη βοήθεια να έδιναν χρήματα ή πλοία για τον κοινό σκοπό : την απελευθέρωση και των υπόλοιπων πόλεων.

Με πρωτοβουλία του Αριστείδη οι πόλεις του Αρχιπελάγους και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν μια συμμαχία με έδρα το νησί της Δήλου. Όσες πόλεις δεν μπορούσαν να συνεισφέρουν πλοία ή άντρες, μπορούσαν να συνεισφέρουν οικονομικά ( φόρος ). Δέκα Αθηναίοι με τον τίτλο του Ελληνοταμία, συγκέντρωναν τα χρήματα, τα κατέθεταν στο κοινό ταμείο της Συμμαχίας στη Δήλο και όταν παρουσιαζόταν ανάγκη αντλούσαν τα απαραίτητα ποσά για να συντηρήσουν τον στόλο.

Ο Αριστείδης καθόρισε το ποσό της συνεισφοράς για κάθε πόλη με δίκαιο τρόπο και για αυτό οι σύμμαχοι τον ονόμασαν "τον δικαιότερο από όλους τους ανθρώπους"

Με τον καιρό η συνεισφορά ήταν μόνο χρηματική. Το κοινό ταμείο που βρισκόταν στη Δήλο, μεταφέρθηκε στην Αθήνα, 454 π.Χ. Περικλής. Μόνο η Αθήνα διαχειριζόταν τις υποθέσεις και τα χρήματα. Η συμμαχία μετατράπηκε σε ηγεμονία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας : έκανε φόρο υποτελείς τους παλιούς της συμμάχους με τον όρο την εξασφάλιση της αυτονομίας τους.

449 π.Χ. υπογράφεται η Ειρήνη του Καλλία (ανάμεσα σε Αθήνα και Πέρση βασιλιά ). Τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι και οι Πέρσες αναγνωρίζουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων. Η Συμμαχία της Δήλου δεν είχε λόγο ύπαρξης. ( η απόκρουση της περσικής απειλής ήταν πρόφαση από καιρό).

Περικλής – Χρυσός αιώνας

Ο δημοκρατικός Θεμιστοκλής ( ο νικητής της Σαλαμίνας ) αναγκάστηκε το 475 π.Χ., εξόριστος στην Περσία να πιει δηλητήριο για να παραμείνει πιστός στην Αθήνα.

Τότε ανέβηκε στην εξουσία ο Περικλής, μεγάλος στρατηγός, πολιτικός και ρήτορας. Ο Θουκυδίδης ανέφερε γι' αυτόν : «Όταν ρητόρευε αστράφτει, βροντά και συνταράζει όλη την Ελλάδα». Οι Αθηναίοι τον εξέλεξαν στρατηγό για 25 χρόνια. Το πολίτευμα ήταν δημοκρατικό, όμως ο Περικλής μπορούσε να πείθει τα πλήθη.

Στα χρόνια του Περικλή η Αθήνα γνωρίζει υλικό πλούτο, ανάπτυξη Γραμμάτων και Τεχνών και έδωσε στον κόσμο τον μεγαλύτερο πνευματικό πολιτισμό. Η Αθήνα γίνεται «Σχολείο της Ελλάδας» και σημαντικοί γλύπτες, ζωγράφοι, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες βρίσκονται εκεί. ( Ικτίνος, Καλλικράτης, Φειδίας κ.α.).

Για τον Περικλή δημοκρατία σημαίνει ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στον νόμο και δυνατότητα να για όλους να ζουν άνετα. Ο Περικλής ξεκινά την ανοικοδόμηση μεγάλων έργων και έτσι θα δώσει εργασία σε πολλούς και η Αθήνα θα μεταμορφωθεί. Επίσης καθιερώνει τη μισθοφορία, ένα είδος οικονομικής ενίσχυσης για τους άπορους, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου και να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Επίσης η Πολιτεία πληρώνει στους απόρους τα εισιτήριά τους για το θέατρο ( θεωρικά χρήματα ).

Η Ειρήνη του Καλλία εξασφαλίζει την ειρήνη με τους Πέρσες και την κυριαρχία των Αθηναίων στο Αιγαίο. 

Οι σχέσεις με τη Σπάρτη εξομαλύνονται με τη σύναψη της Τριακονταετούς Ειρήνης ( 446π.Χ.)

Η Αθήνα γίνεται η πατρίδα του κάλλους. Γνωρίζει μεγάλη πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική ανάπτυξη.

  

Πελοποννησιακός πόλεμος

Αίτια

Η Αθήνα βρίσκεται σε μεγάλη ακμή. Έχει ασυναγώνιστη ναυτική δύναμη και μετατρέπεται σε ισχυρή ηγεμονία. Αυτό προκαλεί τον φθόνο της Σπάρτης και της Κορίνθου. Τα αθηναϊκά εμπορεύματα στη Μεσόγειο ζημίωναν τα συμφέροντά τους.

Η Αθήνα στρέφεται προς τη Δύση, το Ιόνιο και την Αδριατική. Αυτό τη  φέρνει σε σύγκρουση με την Κόρινθο, σύμμαχο της Σπάρτης, η οποία έβλεπε τα οικονομικά της συμφέροντα να απειλούνται. Επιπλέον η πολιτειακή διαφορά Αθήνας - Σπάρτης δημιουργεί ένα χάσμα ανάμεσα στις δύο πόλεις

( κλειστή, αριστοκρατική Σπάρτη - ανοικτή, δημοκρατική Αθήνα ).

Αφορμή

Η ανάμειξη των Αθηναίων στη διαμάχη ανάμεσα στην Κέρκυρα και στην Κόρινθο για την Επίδαμνο, ήταν η πρώτη αφορμή του πολέμου.

Οι Κερκυραίοι άποικοι της Κορίνθου, ξεκινούν πόλεμο εναντίον της, ζητώντας τη βοήθεια της Αθήνας. Η βοήθεια δόθηκε και οι Κορίνθιοι νικήθηκαν. 

Οι Μεγαρείς αποστάτησαν από από τη συμμαχία των Αθηναίων και η Αθήνα έκλεισε τα λιμάνια τους και τις αγορές τους. ( Κατά Μεγαρέων ψήφισμα).

Οι " Τριακοντούτεις σπονδαί" είχαν παραβιαστεί. Οι δυσαρεστημένοι Κερκυρείς και Μεγαρείς ενώθηκαν και η Σπάρτη άκουσε τα παράπονά τους σε συνέδριο. Η Σπάρτη κήρυξε τον πόλεμο στην Αθήνα και μαζί τα Μέγαρα, η Θήβα, άλλες πόλεις της Στερεάς και όλη η Πελοπόννησος εκτός από το Άργος. Ο πόλεμος ονομάστηκε Πελοποννησιακός από την Πελοποννησιακή συμμαχία που ήταν ισχυρή στη στεριά, όπως η Αθήνα ήταν στη θάλασσα. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήταν η καταστροφή του χρυσού αιώνα. Κράτησε 27 χρόνια και χωρίστηκε σε 3 περιόδους :

Α) Αρχιδάμειος πόλεμος, 431 -421 : Στα δύο πρώτα χρόνια ο πόλεμος ήταν απλές επιδρομές. Η Σπάρτη λεηλατούσε την Αττική ύπαιθρο και η Αθήνα έκανε επιδρομές στα παράλια της Πελοποννήσου.  Πρόλογο του πολέμου αποτέλεσε η εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, φίλη της Αθήνας. Το δεύτερο έτος του πολέμου ( 430 π.Χ.) ένα καράβι από την Αίγυπτο φέρνει ένα φοβερό λοιμό και το 1/3 του πληθυσμού της Αθήνας πεθαίνει. Ανάμεσά τους και ο Περικλής. Στην εξουσία ανεβαίνουν δυο νέοι πολιτικοί : ο Κλέων, δημαγωγός και φιλοπόλεμος και ο Νικίας ο οποίος ήθελε ειρήνη. Οι Αθηναίοι παρασυρμένοι από τον Κλέωνα, το 425 κατέλαβαν τη νήσο Σφακτηρία και αιχμαλώτισαν 300 Σπαρτιάτες. Οι Σπαρτιάτες πρότειναν ειρήνη αλλά οι Αθηναίοι αρνήθηκαν. Ο Βρασίδας, στρατηγός των Σπαρτιατών, μετατόπισε τον πόλεμο. Με στρατό στη Μακεδονία, πήρε πολλές πόλεις από τη συμμαχία των Αθηναίων και κυρίευσε την Αμφίπολη, την αποικία τους. Οι Αθηναίοι στέλνουν στρατό στη Χαλκιδική με τον Κλέωνα. Σε μάχη κοντά στην Αμφίπολη σκοτώνονται και οι δύο στρατηγοί (Βρασίδας και Κλέων,422 π.Χ.). Ακολούθησε η Νίκειος ειρήνη, το 421π.Χ., χάρη στον Νικία (αρχηγός αριστοκρατικού κόμματος στην Αθήνα) που υπογράφτηκε για 50 χρόνια και έληξε η πρώτη φάση του πολέμου.

Β) Σικελική εκστρατεία, 415- 413 : Η ειρήνη κρατά 6 χρόνια. Ο Αλκιβιάδης στρατηγός στην Αθήνα, με μεγάλα σχέδια : ήθελε την κατάκτηση της Σικελίας. Ο Νικίας αντέδρασε όμως οι Αθηναίοι συμφώνησαν. Έτσι το 415π.Χ. ξεκινά ο στόλος να πολιορκήσει τις Συρακούσες.  Η Εκκλησία όρισε ως αρχηγούς της εκστρατείας, τρεις στρατηγούς δίνοντας τους πλήρεις εξουσίες : Αλκιβιάδης, Νικίας, Λάμαχος. Όταν ο στόλος των Αθηναίων έφτασε στη Σικελία, στην Αθήνα ξέσπασε πολιτική κρίση. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Αλκιβιάδη τον κατηγόρησαν για ασέβεια και τον κάλεσαν στην Αθήνα να δικασθεί. ( Κατηγορήθηκε ότι την παραμονή της αναχώρησης του για τη Σικελία, αυτός και οι φίλοι του σε κατάσταση μέθης, είχαν ακρωτηριάσει τις ερμαϊκές στήλες που χρησίμευαν ως οδοδείκτες στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης). Ο Αλκιβιάδης θυμωμένος πήγε στη Σπάρτη και τη συμβούλευσε να επέμβει υπέρ των Συρακουσών. Ο ίδιος ήταν στη Σπάρτη και έδινε συμβουλές. Επιπλέον πρότεινα να καταλάβουν και να οχυρώσουν τη Δεκέλεια στην Αττική για να αποκόψουν την Αθήνα από την αγροτική ενδοχώρα της. Η προδοσία του Αλκιβιάδη ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή για την ιστορία της Αθήνας. Στη Σικελία η κατάσταση εξελίσσεται άσχημα για τους Αθηναίους. Ο Νικίας δεν πιστεύει στη χρησιμότητα της εκστρατείας και ο Λάμαχος είχε φονευτεί σε μάχη.  Οι Σπαρτιάτες και οι Συρακούσιοι κατέστρεψαν τον αθηναϊκό στόλο. Οι περισσότεροι Αθηναίοι αιχμαλωτίστηκαν. Ανάμεσά τους και ο Νικίας. Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τη σικελική καταστροφή ως την αρχή της πτώσης του αθηναϊκού μεγαλείου. 

Γ) Δεκελεικός Πόλεμος, 413-404 : Με συμβουλές του Αλκιβιάδη, οι Λακεδαιμόνιοι στέλνουν τον Άγη, τον βασιλιά τους στην Αττική, να καταλάβει τη Δεκέλεια, να την οχυρώσει και να εξορμά από εκεί για να ερημώνει την Αττική. Ο Άγης για 9 χρόνια ταλαιπωρούσε τους κατοίκους της υπαίθρου. Οι Αθηναίοι βρίσκονταν σε δύσκολη θέση. Το ταμείο τους ήταν άδειο. Ο Αλκιβιάδης, ο οποίος μετά τη Σπάρτη έχει καταφύγει στη Μικρά Ασία, συμβουλεύει τους Πέρσες να συντηρούν τον πόλεμο ανάμεσα σε Αθήνα - Σπάρτη. Οι Σπαρτιάτες με χρήματα των Περσών κατασκεύασαν στόλο για να χτυπήσουν τους Αθηναίους και να διεκδικήσουν την κυριαρχία στο Αιγαίο. Ο Αθηναίοι με 1000 τάλαντα που φύλαγαν στην Ακρόπολη έφτιαξαν νέο στόλο. Ο Λύσανδρος αναλαμβάνει την ηγεσία του σπαρτιατικού στρατού. Οι Αθηναίοι, ανακαλούν τον Αλκιβιάδη και του αναθέτουν να αντιμετωπίσει τον Λύσανδρο. Ο αθηναϊκός στόλος ηττάται στο ακρωτήριο της Σάμου ( 407 π.Χ.).Υπεύθυνος της ήττας θεωρείται ο Αλκιβιάδης, ο οποίος δεν επιστρέφει στην Αθήνα.

Στις Αργινούσες ( 406 π.Χ.) ο αθηναϊκός στόλος με αρχηγό τον Κόνωνα νικά τους Σπαρτιάτες. Οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται στο Βόρειο Αιγαίο και στα στενά της Προποντίδας. Το 405 π.Χ. ο Λύσανδρος στους Αιγός Ποταμούς, μια τοποθεσία στον Ελλήσποντο, κυριεύει με τέχνασμα τα αθηναϊκά πλοία. Η καταστροφή των Αθηναίων ήταν ολοκληρωτική.

  Ο στόλος των Σπαρτιατών αποκλείει την Αθήνα από τη θάλασσα, ενώ η πόλη, με οχυρωμένη τη Δεκέλεια από τους Σπαρτιάτες ήταν τελείως απομονωμένη από την ξηρά. Η πολιορκία εξάντλησε τους Αθηναίους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να ζητήσουν ειρήνη το 404 π.Χ.

Οι Σπαρτιάτες συγκαλούν συνέδριο στη Σπάρτη για να αποφασιστεί η σύναψη ειρήνης.

Στο συνέδριο οι Κορίνθιοι και άλλοι σύμμαχοι ζητούν να ισοπεδωθεί η Αθήνα και οι κάτοικοι της να πουληθούν ως δούλοι. Οι Σπαρτιάτες, σεβόμενοι την προσφορά της Αθήνας κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων, δεν άκουσαν τη γνώμη των συμμάχων τους και δέχτηκαν να συνάψουν ειρήνη με τους παρακάτω βαρείς όρους :

α) Οι Αθηναίοι να παραδώσουν όλα τους τα πλοία εκτός από 12.

β) Να κατεδαφιστούν τα Μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά.

γ) Να επανέλθουν όλοι οι πολιτικοί εξόριστοι.

δ) Οι Αθηναίοι να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες και να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους.

Το τέλος του πολέμου αναδεικνύει τη Σπάρτη νικήτρια. Στην πραγματικότητα όλη η Ελλάδα ήταν χαμένη. Πόλεις ερημώθηκαν και οι νεκροί ήταν χιλιάδες. Ο πόλεμος κατέστρεψε και τον ηθικό κόσμο των ανθρώπων με τη κατάρρευση ηθικών αξιών και ιδανικών. Ο πόλεμος επέτρεψε στους Πέρσες να αναμειγνύονται στα ελληνικά πράγματα.

 Τα τείχη που γκρέμιζαν οι Σπαρτιάτες ήταν οχυρά όχι μόνο της Αθήνας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Όλη η Ελλάδα έμενε ανοχύρωτη και συντριμμένη από τον εμφύλιο. Οι σύμμαχοι που πανηγύριζαν θα καταλάβαιναν σύντομα το σφάλμα τους κάτω από τη σκληρότερη ηγεμονία της Σπάρτης.

Μαζί με τα τείχη γκρεμίστηκε και η Δημοκρατία και το πολίτευμα έγινε ολιγαρχικό. Τριάντα τύραννοι, διορισμένοι από τους Σπαρτιάτες ανέλαβαν την εξουσία.

Η ηγεμονία της Σπάρτης

Οι Σπαρτιάτες κήρυξαν πόλεμο στην Αθήνα με το σύνθημα της απελευθέρωσης των ελληνικών πόλεων από τον αθηναικό ζυγό. Αυτό διαψεύστηκε με την πτώση της Αθήνας. Με τη βοήθεια των Περσών, υποστήριξαν τα ολιγαρχικά κόμματα στις πόλεις και επέβαλαν φόρους.

Στην Αθήνα εγκατέστησαν ένα σκληρό ολιγαρχικό καθεστώς. Την εξουσία ανέλαβαν ο Τριάκοντα τύραννοι, φίλοι της Σπάρτης μη ηγέτη τον Κριτία.

Πολλοί δημοκρατικοί θανατώνονται. Οι τριάντα τύραννοι με τα έργα τους γίνονται μισητοί στην Αθήνα. Ένας εξόριστος δημοκρατικός, ο Θρασύβουλος, όρμησε από το φρούριο της Φυλής και ελευθέρωσε την Αθήνα.  ( 403 π.Χ.)

Κύρου Ανάβασις : Η εκστρατεία του Κύρου, σατράπη της Μικράς Ασίας, εναντίον του αδερφού του Αρταξέρξη για την κατάληψη του περσικού θρόνου, οδηγεί τη Σπάρτη και τους Έλληνες στη διαπίστωση ότι το περσικό κράτος δεν έχει γερά θεμέλια. Έλληνες μισθοφόροι κατόρθωσαν να διασχίσουν το περσικό κράτος και να φτάσουν στον Πόντο ( 401 π.Χ.).

Οι Πέρσες απαιτούν την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας σε αυτούς. Οι πόλεις αντιδρούν και στρέφονται προς τη Σπάρτη ζητώντας προστασία. Ο βασιλιάς της Σπάρτης, Αγησίλαος επεμβαίνει και με συνεχείς στρατιωτικές επιτυχίες, απειλεί την κυριαρχία των Περσών στη Μικρά Ασία.

Οι νέοι σύμμαχοι της Σπάρτης και οι Θηβαίοι και οι Κορίνθιοι την αντιπαθούσαν γιατί τους πίεζε.

Οι Πέρσες φοβήθηκαν τη δύναμη των Σπαρτιατών και με τα χρήματα τους ξεσήκωσαν νέο πόλεμο στην Ελλάδα. Κορίνθιοι, Αθηναίοι, Θηβαίοι και Αργείοι ενώθηκαν για να χτυπήσουν τη Σπάρτη. Ο Αγησίλαος που θριάμβευε στην Ασία, επέστρεψε στην Ελλάδα και αντιμετώπισε τους συμμάχους. Νίκησαν αλλά ο Αγησίλαος πληγώθηκε και η Σπάρτη άρχισε να λυγίζει.

Ο Αθηναίος στρατηγός Κόνων ναυπηγεί με περσικά πλοία και συντρίβει τον σπαρτιατικό στόλο στην Κνίδο ( 394 π.Χ.). Επιστρέφει στην Αθήνα και ανοικοδομεί με χρήματα των Περσών τα τείχη τν Αθηναίων. Οι πολεμικές επιχειρήσεις διεξάγονται μέχρι το 386 π.Χ.

ΑΝΤΑΛΚΙΔΕΙΟΣ ΕΙΡΗΝΗ :

Οι ελληνικές πόλεις εξουθενωμένες από τον πόλεμο, επιθυμούσαν την ειρήνη. Η Σπάρτη εκμεταλλεύεται την κατάσταση για να αποκτήσει την εύνοια των Περσών. Ο Σπαρτιάτης Ανταλκίδας πείθει τον βασιλιά Αρταξέρξη να προτείνει ένα σχέδιο ειρήνης που θα έθετε τέρμα στους μακροχρόνιους πολέμους.

Την εφαρμογή των όρων ανέλαβαν οι Σπαρτιάτες οι οποίοι συγκάλεσαν πανελλήνιο συνέδριο τον επόμενο χρόνο. Οι πόλεις δέχτηκαν με δισταγμό, την ειρήνη που καθιστούσε τους Πέρσες διαιτητές των ελληνικών πραγμάτων.

Η Ανταλκίδειος ειρήνη δεν έφερε γαλήνη.  Το 378 π.Χ. συγκαλείται στην Αθήνα συνέδριο και αναγγέλλεται επίσημα η Β΄ Αθηναϊκή ηγεμονία.

Η ηγεμονία της Θήβας.

Η Θήβα είχε δυο μεγάλους στρατηγούς : τον Επαμεινώνδα και τον Πελοπίδα. Ο Πελοπίδας συγκροτεί έναν αξιόμαχο στρατό με κύριο πυρήνα ένα σώμα από 300 άντρες, τον Ιερό Λόχο. Δίπλα του βρίσκεται και ο Επαμεινώνδας. Απάλλαξαν τη Θήβα από την ηγεμονία της Σπάρτης. Πρώτη σύγκρουση 

Θηβαίων – Λακεδαιμονίων, στα Λεύκτρα της Βοιωτίας, το 371 π.Χ. με νίκη της Θήβας.  Η στρατιωτική ευφυΐα του Επαμεινώνδα, που εφάρμοσε τη λοξή φάλαγγα, χάρισε τη νίκη στους Θηβαίους. Οι σύμμαχοι πάνε με το μέρος της Θήβας. Οι Αθηναίοι όμως επειδή φοβήθηκαν τη δύναμή της, πάνε με το μέρος των Σπαρτιατών.  Ο Πελοπίδας και ο Επαμεινώνδας σκοτώνονται σε μάχες και σιγά σιγά και η Θήβα χάνει τη δύναμή της.

Η ηγεμονία της Μακεδονίας

Το 350 π.Χ. ο Φίλιππος ο Β΄παίρνει τον θρόνο. Έχει μια μεγάλη ιδέα : να ενώσει τους Έλληνες για να κατακτήσουν την Ασία και να εκδικηθούν τους Πέρσες. Ο Δημοσθένης στην Αθήνα στους ρητορικούς του λόγους, αποκαλούσε τους Φιλιππίζοντες προδότες και παρακινούσε σε αντίσταση.

Ο Φίλιππος ήθελε να κάνει τη Μακεδονία μεγάλη δύναμη. Για τον σκοπό αυτό επιστράτευσε αγρότες και ποιμένες της Μακεδονίας, τους οποίους εφοδίασε με μικρή ασπίδα και μακρύ δόρυ, τη σάρισσα. Οι μακεδονικές φάλαγγες έδιναν την εντύπωση κινούμενων φρουρίων. Επίσης εφάρμοσε τη λοξή φάλαγγα την οποία συμπλήρωσε με την υποχωρητική κίνηση. Με τον ελιγμό αυτό έστρεφε το ενδιαφέρον του εχθρού σε όποιο σημείο επιθυμούσε και στη συνέχεια διενεργούσε κυκλωτική κίνηση.

Ο Φίλιππος πέτυχε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις επιδρομές των Ιλλυριών και των Παιόνων και να αναπτύξει καλές σχέσεις με τη Θράκη.

Ο Ισοκράτης προέτρεπε τον Φίλιππο να ενώσει τους Έλληνες και να στραφεί εναντίον των Περσών.

Ο Φίλιππος έψαχνε αφορμή για να επέμβει στην Ελλάδα. Την αφορμή την έδωσε ο Ιερός Πόλεμος : Οι Φωκιείς είχαν μπει στα κτήματα του ναού των Δελφών και καλλιέργησαν πολλά από αυτά. Οι Αμφικτύονες το θεώρησαν ιεροσυλία και ανέθεσαν στους Θηβαίους να τους τιμωρήσουν. Ο πόλεμος κράτησε εννιά χρόνια. Οι Θηβαίοι τότε κάλεσαν τον Φίλιππο για βοήθεια. Ο Φίλιππος κατέκτησε τη Φωκίδα, τιμώρησε τους Φωκιείς και τους έδιωξε από το συνέδριο. Έτσι απέκτησε το δικαίωμα να ανακατεύεται στις ελληνικές υποθέσεις.

Μάχη Χαιρώνειας ( 338π.Χ.)

Οι Λοκροί κάνουν το ίδιο σφάλμα με τους Φωκιείς. Ο Φίλιππος τους υπέταξε. Οι Θηβαίοι ενώθηκαν με τους Αθηναίους για να τον αντιμετωπίσουν. Ο Δημοσθένης ωστόσο κατάφερε να τους πείσει ότι κινδυνεύουν. Η μάχη δόθηκε στη Χαιρώνεια και ο Φίλιππος νίκησε. Κάλεσε τότε σε πανελλήνιο συνέδριο στον Ισθμό της Κορίνθου και ζήτησε τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων. Όλες οι πόλεις έστειλαν αντιπροσώπους εκτός από τη Σπάρτη, η οποία ήθελε πάντα να ηγείται και όχι να ακολουθεί.

Ο Φίλιππος ανακυρήχθηκε αρχιστράτηγος των Ελλήνων και του ανέθεσαν να οργανώσει την εκστρατεία. Όμως το 336π.Χ. δολοφονήθηκε και την εξουσία ανέλαβε ο γιος του Αλέξανδρος, 20 ετών.

Μέγας Αλέξανδρος

Γιος του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας. Πήρε μαθήματα από τον Αριστοτέλη : τον έμαθε να αγαπά τα ωραία και τα ευγενικά, τον μύησε στην αξία του λόγου και της σοφίας. Του εμφύτευσε τον θαυμασμό για τον πολιτισμό και το πνεύμα της Ελλάδας και έτσι προετοίμασε τον εκπολιτιστή και εξελληνιστή της Μ.Ασίας.

Γίνεται νέο συνέδριο στον Ισθμό της Κορίνθου όπου αναλαμβάνει αρχιστράτηγος και ξεκινά την προετοιμασίας της εκστρατείας. Μέσα σε τρεις μέρες κυρίευσε τη Θήβα που πήγε να ξεσηκωθεί και πήρε εντολή από όλους τους Έλληνες να χτυπήσει τους Πέρσες.

Εκστρατεία στην Ασία

Η μάχη στον Γρανικό ( 334 π.Χ.)

Ο Δαρείος αδιαφορεί για όλα αυτά. Θεωρεί ότι οι σατράπες του θα τον νικούσαν στη Μ.Ασία. Ένας σατράπης παραλίγο να σκοτώσει τον Αλέξανδρο αλλά τον έσωσε ο Κλείτος.

Μάχη στην Ισσό ( 333π.Χ.)

Οι πόλεις της Μ.Ασίας τον δέχονται σαν ελευθερωτή. Στον Γόρδιο κόβει με το ξίφος του το δεσμό και φανερώνει πως θα κατακτήσει τη Μ. Ασία. Στην Ισσό κερδίζει τη μάχη. Ο Δαρείος φεύγει στα Σούσα. Ο Αλέξανδρος όμως προστατεύει την οικογένεια του Δαρείου.

Στη συνέχεια κυριεύει την Αίγυπτο με τον στρατηγό Παρμενίωνα κατακτά τη Συρία και τη Φοινίκη.

Με τις διοικητικές του ικανότητες οργανώνει την Αίγυπτο. Στην κοιλάδα των Γαυγαμήλων τον περιμένει ο Δαρείος όπου ο Αλέξανδρος τον νικά. Ο Αλέξανδρος παντρεύεται τη Ρωξάνη, την κόρη του ηγεμόνα.

Ο Μέγας Αλέξανδρος στις Ινδίες

Το 326 π.Χ. με 140 χιλιάδες Έλληνες και Πέρσες περνά την "Πύλη της Ινδικής". Όλοι τον αντιμετώπισαν φιλικά εκτός από τον Πώρο. Ο Αλέξανδρος όμως τον σεβάστηκε.

Έχτιζε πόλεις όπου περνούσε και νικούσε και έφτασε στον Περσικό κόλπο. Ο στρατός όμως είχε κουραστεί και ο Αλέξανδρος δέχτηκε την ήττα του από τους ίδιους του τους στρατιώτες όπως είπε. Σε  εκείνο το σημείο του Ύφαση άφησε δώδεκα βωμούς στους Θεούς του Ολύμπου, να θυμίζουν το όριο της πορείας του.

Την άνοιξη του 423 π.Χ. φτάνουν στη Βαβυλώνα που προόριζε για πρωτεύουσα του μεγάλου του κράτους. Εκεί όμως αρρώστησε και πέθανε.

Έργο Μ. Αλεξάνδρου

Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου είναι πολύ σημαντικό και εκπολιτιστικό. Ίδρυσε ένα τεράστιο κράτος από τον Δούναβη ως τον Ινδό ποταμό και την Αίγυπτο. Η νίκη ήταν κυρίως πνευματική αφού μετέφερε τον ελληνικό πολιτισμό παντού και χάρισε το φως της Ελλάδας στα βάρβαρα έθνη. Έτσι του δίδαξε δικαιοσύνη, ελευθερία, ισότητα. Η οργάνωση έγινε με βάση τα ελληνικά πρότυπα αλλά παράλληλα σεβάστηκε τη θρησκεία, τα έθιμα και τις ιδέες κάθε λαού. Για να συνενώσει τις δύο φυλές παντρεύτηκε τη Ρωξάνη και ύστερα την κόρη του βασιλιά Δαρείου. Επίσης έπεισε επίλεκτους Μακεδόνες να παντρευτούν Περσίδες. Ο Μέγας Αλέξανδρος εξελλήνισε τη Μ.Ασία.

Μετά από 22 χρόνια εμφυλίων η χώρα που κέρδισε ο Μ.Αλέξανδρος διαιρέθηκε σε 4 βασίλεια : Συρίας, Περγάμου, Μακεδονίας και Αιγύπτου.

 

Ο κόσμος μας μπορεί να γίνει καλύτερος με μικρές καθημερινές αλλαγές!!

 Συντάκτης : Γιώτα Γρέκη

Εκπαιδευτικός, Ειδική Παιδαγωγός,  Δασκάλα Γιόγκα, Εναλλακτική Θεραπεύτρια.

Πηγές :

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Παπαρρηγόπουλος, Τόμοι : 1, 2, 3, Εκδόσεις Αγγελάκη.

Σχολικό Εγχειρίδιο Αρχαία Ιστορια, Α' Γυμνασίου

Διαβάστε επίσης:

• Θάρρος : Το πρώτο βήμα για μια ευτυχισμένη ζωή.
• Το νόημα της ζωής μέσα από την αυτογνωσία.
• Ελευθερία σημαίνει ευτυχία! Ας μάθουμε να την κατακτάμε!
• Ερωτήματα Ψυχής.
  
• Πόσο σημαντικό είναι να διδάξουμε στα παιδιά μας να αγαπάνε την πατρίδα;
• " Ο υπηρέτης του Θεού " ( Διήγημα )

( Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή (ολική, μερική ή αποσπασματική) με την προϋπόθεση αναγραφής της πηγής προέλευσης.

Όσον αφορά στα ενυπόγραφα άρθρα επιτρέπεται η αναδημοσίευση ΜΟΝΟΝ κατόπιν αδείας του συγγραφέα.)